Batman‘ın Hasankeyf ilçesinde yürütülen hafriyat çalışmalarında, birinci defa sıhhat alanında kullanılan şifa tası ile iki zihgir (okçu yüzüğü) bulundu.

12 bin yıllık tarihi ve Orta Çağ’dan bugüne kesintisiz gelen ömür döngüsüyle insanlık tarihinin en değerli yerleşim yerlerinden biri olan ilçedeki Hasankeyf Kalesi’nde arkeolojik hafriyatlar devam ediyor.

Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zekai Erdal’ın başkanlığında gerçekleştirilen hafriyatlarda, 800 yıl evvel kullanıldığı iddia edilen, üzerinde tılsım, mühür ve ayetlerin yer aldığı şifa tası ile okçuların kullandığı akik ve kemikten yapılmış iki zihgir bulundu.

Kazı lideri Doç. Dr. Erdal, AA muhabirine, 3. devir hafriyat çalışmalarının sürdüğünü ve değerli buluntular ortaya çıkarıldığını söyledi.

Orta Çağ İslam dünyasında halk hekimliği noktasında kullanılmış bir şifa tasını gün yüzüne çıkardıklarını anlatan Erdal, tasın bronz gereçten imal edildiğini aktardı.

Erdal, “Şifa tasının aslında Hasankeyf ile bir istikametiyle kontağı var. Hasankeyf’teki mahallî halk inancına nazaran orta kapıda bir akrep ve yılan kabartması vardır. Bu inanışa nazaran Hasankeyflileri yahut kaleye çıkan insanları akrep yahut yılanın sokmadığı kabul edilir.” dedi.

Tasın üzerinde tılsım, mühür, ayetler ile çift başlı ejder, köpek, yılan ve akrep motiflerinin yer aldığını, iki istikametten muhafaza sağladığına inanıldığını lisana getiren Erdal, “Şifa tasından su içilmesinin kişiyi köpek ısırmasına, yılan ve akrep sokmasına karşı koruduğuna inanılmakta. Köpek ısırması, yılan ve akrep sokmasına maruz kalan şahısların şifa bulması istikametinde kullanılan bir gereç.” diye konuştu.

“Hasankeyf’te bulduğumuz yapıtla birlikte 23’üncü oldu”

Literatür çalışması çerçevesinde dünya genelindeki müzeler ve koleksiyonlarda 22 şifa tasının bulunduğunu tespit ettikleri söz eden Erdal, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Hasankeyf’te bulduğumuz yapıtla birlikte 23’üncü oldu. Topkapı Sarayı Müzesinde, Kayseri Müzesinde ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Müzesinde benzeri örnekleri görmek mümkün. Aslında halk hekimliği noktasında tası pahalandırmak lazım. Sonuçta İslam kültüründe büyü, muska, tılsım üzere uygulamalar var. Yeniden şifa tası üzerinde bu şekil tılsım, büyü uygulamaları yapılarak bir nevi hayvanların zararlarından korunma amaçlanmıştır.”

“Zihgirler akik ve kemikten imal edilmiş”

Çalışmalar sırasında, evvelki periyot hafriyatlarda misal örneklerine rastlamadıkları iki zihgir buldukları bilgisini veren Erdal, şunları kaydetti:

“Zihgirlerin biri bir türbede yapılan hafriyatta bulundu. Bundan da türbede yatanın kıymetli bir kişi olduğu anlaşılmaktadır fakat kimliği tespit edilememiştir. Zihgirler akik ve kemikten imal edilmiş. Zihgir, Orta Çağ’da İslam dünyasında ve Türk İslam sanatlarında bilhassa okçuluk alanında kullanılan en kıymetli ögelerden biri. Okçuluk esnasında kirişin parmağa ziyan vermemesi için parmağa takılan yüzük formunda bir alet.”

Doç. Dr. Erdal, kayıt ve belgelendirmeleri yapıldıktan sonra Hasankeyf Müze Müdürlüğüne teslim edilen yapıtların burada koruma edildiğini belirtti.

Haberler.com

https://www.haberler.com/guncel/hasankeyf-te-sifa-tasi-ve-zihgir-bulundu-16584676-haberi/